Keuzes in conflicthantering volgens Thomas-Kilmann

Het Thomas-Kilmann model voor conflicthantering biedt ons vijf verschillende stijlen om conflicten aan te pakken. De kerngedachte waarmee ik deze blog heb geschreven: We hebben altijd een keuze in hoe we reageren op een conflict.

Een definitie conflict

“Een conflict is een interactief proces tussen individuen waarbij botsende waarheden, belangen of perspectieven leiden tot een (negatieve) ervaring van één of meer betrokkenen, wat vervolgens reacties en tegenreacties veroorzaakt.”  

Met dit als definitie en mijn overtuiging dat door bewuster te zijn van je innerlijke processen je tijd ervaart om slimmere keuzes te maken. Dit kun je alleen maar bewerkstelligen als je deze verschillende stijlen oefent. Want alleen weten is genoeg als je het ook kunt toepassen onder variaties van druk.

De vijf stijlen van Thomas-Kilmann zijn:

• Vermijden: Conflicten uit de weg gaan

• Toegeven: Eigen belangen ondergeschikt maken

• Forceren: Eigen wil doordrukken

• Compromis zoeken: Beiden geven wat op voor een middenweg

• Samenwerken: Zoeken naar een win-win oplossing

Laten we kijken hoe deze stijlen zich manifesteren in verschillende situaties.

Casus 1: Een docent-leerling conflict

Context: Een leerling levert consequent huiswerk te laat in. De deadline voor een belangrijk project nadert en de docent maakt zich zorgen dat de leerling niet op tijd klaar zal zijn.

Vermijden: De docent ziet de achterstand maar besluit er niets van te zeggen. "Het is de verantwoordelijkheid van de leerling. Als hij wil falen, dan is dat zijn keuze."

Mogelijk effect: De situatie verslechtert en de leerling haalt uiteindelijk een onvoldoende.

Mogelijk ander effect: De leerling realiseert zich de ernst van de situatie en neemt verantwoordelijkheid.

Aanpassen: De docent geeft de leerling steeds meer uitstel. "Ik begrijp dat je het druk hebt. Lever het maar in wanneer je kunt."

Mogelijk effect: De leerling leert niet om deadlines te respecteren en de docent besteedt onevenredig veel tijd aan deze ene leerling.

Mogelijk ander effect: De leerling waardeert de flexibiliteit waardoor het vertrouwen versterkt en de leerling beter gaat presteren.

Forceren: De docent dreigt onmiddellijk met strafmaatregelen. "Als je morgen niet alles inlevert, krijg je een 1."

Mogelijk effect: De leerling voelt zich onder druk gezet, raakt gedemotiveerd en trekt zich verder terug.

Mogelijk ander effect: De leerling erkent de duidelijke grenzen welke een wake-up call veroorzaakt en onmiddellijke actie.

Compromis zoeken: De docent stelt voor dat de leerling een gedeelte van het werk op tijd inlevert. "Lever alvast hoofdstuk 1 en 2 in, dan krijg je voor de rest een week extra."

Mogelijk effect: De leerling leert dat de deadlines onderhandelbaar zijn en versterkt uitstelgedrag.

Mogelijk ander effect: Beide partijen zijn niet helemaal tevreden, maar kunnen verder.

Samenwerken: De docent nodigt de leerling uit voor een gesprek. "Ik merk dat je moeite hebt met het inleveren van je werk. Wat speelt er? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat je op tijd klaar bent?"

Mogelijke uitkomst: De extra tijdsinvestering zorgt voor een afwachtende houding en kijkt uit naar het volgende gesprek.

Mogelijk ander effect: Samen ontdekken ze dat de leerling moeite heeft met plannen en stellen ze een werkschema op met tussentijdse controlemomenten.

Casus 2: Een conflict met een naaste

Context: Je partner wil de vakantie doorbrengen bij zijn/haar familie, terwijl jij liever een reisje naar het buitenland maakt.

Vermijden: Je zegt niets van je voorkeur en gaat mee met het familiebezoek.

Mogelijk effect: je voelt je de hele vakantie gefrustreerd en ongelukkig zonder dit te delen.

Mogelijk ander effect: Je partner merkt je stilzwijgende opoffering op en stelt uit eigen beweging voor om toch een compromis te zoeken.

Aanpassen: Je zegt: "Het is prima, we gaan naar je familie," terwijl je je eigen wensen volledig opzij zet.

Mogelijk effect: Je verbergt je teleurstelling maar voelt je niet gehoord in de relatie.

Mogelijk ander effect: Je creert goodwill die later wordt beantwoord wanneer jij een voorkeur hebt.

Forceren: Je zegt: "We gaan naar het buitenland en dat is dat. Ik heb al tickets geboekt."

Mogelijk effect: Je partner voelt zich gepasseerd en de vakantie begint met een nare sfeer.

Mogelijk ander effect: Je partner realiseert zich dat dit voor jou erg belangrijk moet zijn gezien je assertieve houding en stemt ermee in.

Compromis zoeken: Je stelt voor: "Laten we vijf dagen bij je familie doorbrengen en dan vijf dagen samen ergens anders naartoe gaan."

Mogelijk effect: Beide partners voelen zich gedeeltelijk tekortgedaan, wat leidt tot een constante vergelijking en onderhuidse wrok.

Mogelijk ander effect: Geen van beiden krijgt precies wat ze willen, maar het is een werkbare oplossing.

Samenwerken: Je gaat in gesprek: "Wat maakt het familiebezoek voor jou zo belangrijk? Voor mij is het belangrijk om nieuwe ervaringen op te doen tijdens onze vakantie." Samen ontdekken jullie dat je partner vooral zijn/haar grootouders wil zien omdat die niet meer zo gezond zijn.

Mogelijk effect: De diepgaande gesprekken over behoeften wekken sluimerende conflicten op over andere aspecten in de relatie en escaleert tot een fundamentele relatiediscussie.

Mogelijk ander effect: Jullie besluiten een lang weekend bij de familie te verblijven en daarna samen een nieuwe bestemming te ontdekken die voor beiden spannend is.

Casus 3: Een innerlijk conflict

Context: Je twijfelt tussen blijven in je huidige, veilige baan of het accepteren van een uitdagende nieuwe functie bij een ander bedrijf.

Vermijden: Je blijft piekeren maar stelt de beslissing steeds uit.

Mogelijk effect: Je reageert niet op de aanbieding en hoopt dat iemand anders de keuze voor je maakt.

Mogelijk ander effect: Door de beslissing uit te stellen ontstaat er ruimte voor nieuwe informatie en andere alternatieven.

Aanpassen: Je denkt: "Mijn partner wil graag dat ik de zekerheid houd, dus ik blijf waar ik ben."

Mogelijk effect: Je neemt je eigen verlangens niet serieus in overweging.

Mogelijk ander effect: Door prioriteit te geven aan relationele stabiliteit boven carrière ambities, ontdek je onverwachte voldoening en groei in je huidige positie die je anders had gemist.

Forceren: Je besluit impulsief de nieuwe baan te nemen zonder de consequenties te overdenken, puur vanuit de gedachte: "Ik verdien beter dan mijn huidige positie."

Mogelijk effect: Teleurstelling volgt na een aantal maanden daar je geen afwegingen gemaakt hebt op andere belangrijke waarden die je nastreeft.

Mogelijk ander effect: Je onderbuikgevoel blijkt juist en de nieuwe baan biedt de uitdagingen en kansen die je nodig had. De snelle beslissing voorkomt over analyseren en/of keuzestress.

Compromis zoeken: Je onderhandelt met je huidige werkgever voor betere voorwaarden.

Mogelijk effect: Je blijft twijfelen of dit wel de juiste keuze is voor je lange termijn ontwikkeling.

Mogelijk ander effect: De verbeterde voorwaarden bij je huidige werkgever geven je nieuwe status en invloed met als gevolg meer voldoening.

Samenwerken: Je erkent beide kanten van je innerlijke conflict. Je analyseert wat je precies waardeert in je huidige baan en wat je aantrekt in de nieuwe functie. Je onderzoekt of er mogelijkheden zijn om die waardevolle elementen te combineren, bijvoorbeeld door met je huidige werkgever te praten over nieuwe uitdagingen of door met het nieuwe bedrijf te onderhandelen over zekerheden.

Mogelijk effect: Je ervaart met de tijd of dit de juiste keuze is geweest

Mogelijk ander effect: Het uitgebreide proces van zelfreflectie en analyse leidt tot besluiteloosheid waardoor je kansen mist.

Trainen van je conflictstijlen

Iedereen heeft een voorkeursstijl en het doel is niet om één "juiste" stijl te hebben. De uitnodiging zit hem erin om bewust te kunnen kiezen welke stijl in welke situatie het meest effectief is:

1. Reflecteer op je voorkeursstijl:

Welke stijl gebruik je automatisch? In welke situaties werkt deze wel of niet?

2. Experimenteer met andere stijlen:

Kies bewust een situatie waarin je een andere stijl wilt proberen en evalueer het resultaat.

3. Oefen jouw meest uitdagende stijl:

Bijvoorbeeld als samenwerken het moeilijkst is omdat het tijd, energie en emotionele intelligentie vereist. Begin dan met kleinere oefensituaties.

4. Leer situaties te lezen:

Ontwikkel gevoel voor welke stijl in welke context passend is. Soms is snel forceren nodig (noodsituaties), soms juist vermijden (triviale kwesties).

Door je bewust te worden van je keuzemogelijkheden en te oefenen met verschillende conflictstijlen, ontwikkel je een rijker arsenaal aan reacties. Dit stelt je in staat om effectiever met conflicten om te gaan en betere resultaten te bereiken in je persoonlijke en professionele relaties.​​​​​​​​​​​​​​​​

Keep on Grinding!

PS1: Een workshop of training biedt meer inzicht in de onderliggende dimensies van het Thomas-Kilmann model.

PS2: Leer trainen met nadruk op de situationele geschiktheid van alle stijlen

PS3: Leer hoe je conflictstijlen kunt combineren

#Kilmann #Conflicthantering #Persoonlijkeontwikkeling #Leiderschap #Coaching #Training